15 ปี พอช. ชูธงขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานราก ด้วยพลังองค์กรชุมชน

27 Oct 2015
สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) หรือ พอช. ภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ จัดงานครบรอบ 15 ปี พอช. โดยปีนี้ขบวนองค์กรชุมชนทั่วประเทศพร้อมใจกันชูธงขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากด้วยความมั่นใจในพลังองค์กรชุมชน ตอบรับแนวทางกระตุ้นเศรษฐกิจประเทศไทย ภายใต้นโยบาย "สานพลังประชารัฐเพื่อเศรษฐกิจฐานราก"

สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (พอช.) ได้จัดกิจกรรมครบ 15 ปี พอช. ที่สำนักงานใหญ่ กรุงเทพมหานคร ซึ่งมีเครือข่ายองค์กรชุมชนทั่วประเทศกว่า 1,200 คน มาร่วมกิจกรรมเพื่อทบทวน สรุปบทเรียน กำหนดบทบาทและทิศทางของ พอช. โดยมี พลตำรวจเอก อดุลย์ แสงสิงแก้ว รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เป็นประธานกล่าวเปิดงาน

พลตำรวจเอก อดุลย์ แสงสิงแก้ว รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ได้กล่าวว่า "รัฐบาลปัจจุบันได้ให้ความสำคัญในการแก้ไขปัญหาความยากจน ลดความเหลื่อมล้ำ สร้างความเป็นธรรมในสังคม การสร้างโอกาสการเข้าถึงสวัสดิการสังคมและที่อยู่อาศัย และให้กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ดำเนินการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยผู้มีรายได้น้อยโดยบูรณาการกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องภายใต้ยุทธศาสตร์การพัฒนาที่อยู่อาศัย ๑๐ ปี (พ.ศ.๒๕๕๙-๒๕๖๘) ซึ่งมีเป้าหมายรวม ๒.๗ ล้านครัวเรือน

"พร้อมกันนี้รัฐบาลได้มีนโยบายเร่งด่วนในการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจ โดยให้ความสำคัญกับการส่งเสริมและกระตุ้นเศรษฐกิจฐานราก โดยจัดเพิ่มงบประมาณไปที่พื้นที่หมู่บ้านและตำบล รวมทั้งการส่งเสริมการทำงานในรูปแบบ "ประชารัฐ" คือ ประชาชนร่วมกับรัฐบาล ตามที่ท่านนายกรัฐมนตรีได้ประกาศไปเมื่อวันที่ ๒๐ กันยายน ที่ผ่านมา และรองนายกรัฐมนตรี นายสมคิด จาตุศรีพิทักษ์ ก็ได้มอบหมายให้กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ และ พอช. เข้าร่วมในการขับเคลื่อนประชารัฐกับการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากดังกล่าวด้วย เนื่องจากการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากที่เข้มแข็งก็จะนำไปสู่การสร้างความมั่นคงของมนุษย์ด้วยเช่นกัน

"ทั้งนี้ ผมได้มอบหมายให้ พอช. จัดทำแผนงานขับเคลื่อนประชารัฐกับการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากแล้ว และจะมีการประสานการทำงานกับภาคธุรกิจเอกชนเพื่อร่วมสนับสนุนเรื่องนี้ด้วย ซึ่งกระทรวงการพัฒนาสังคมฯ ยินดีอย่างยิ่งที่จะร่วมมือ หนุนเสริมองค์กรชุมชนและเครือข่ายเพื่อขับเคลื่อนภารกิจอันสำคัญครั้งนี้"

ด้าน นายพลากร วงค์กองแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน ได้พูดถึงบทบาทของพอช. ว่า "ปัจจุบันพอช. ทำงานกับเครือข่ายองค์กรชุมชนระดับตำบลอยู่ทั่วประเทศครบ 77 จังหวัด ประมาณ 6,000 กว่าองค์กร ทั้งสภาองค์กรชุมชนตำบล กองทุนสวัสดิการชุมชน โครงการบ้านมั่นคงเมือง บ้านมั่นคงชนบท ดังนั้น เครือข่ายองค์กรชุมชนเหล่านี้ก็จะเป็นพลังขับเคลื่อนที่สำคัญให้กับเศรษฐกิจฐานรากระดับตำบล โดยเราจะทำงานร่วมกับมูลนิธิสัมมาชีพ ร่วมมือกับองค์กรธุรกิจต่างๆ อาทิ ตลาดหลักทรัพย์ สภาหอการค้า สภาอุตสาหกรรม สมาพันธ์ SME หรืออื่นๆ อีกหลายหน่วยงาน ที่เราจะขยายความร่วมมือเพื่อเปิดช่องทางให้เศรษฐกิจชุมชนได้มีความเข้มแข็งขึ้น

"ในปี 2559 นี้ เรามีเป้าหมายในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากระดับตำบลถึง 1,500 ตำบล โดยตั้งเป้าที่จะสร้างพื้นที่พัฒนาเศรษฐกิจและทุนชุมชน ร่วมกับมูลนิธิสัมมาชีพ และองค์กรภาคธุรกิจอื่นๆ ทั้งหมด 336 ตำบล อีก 1,100 ตำบล เราจะทำให้เป็นพื้นที่ที่จัดทำแผนพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรธรรมชาติ ที่มีศักยภาพขยายสู่การพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก และอีก 64 ตำบล จะเป็นพื้นที่ที่มีสถานการณ์วิกฤติและจัดทำแผนแก้ไขปัญหา

"ด้วยเป้าหมายขนาดนี้ ถือว่าเป็นภารกิจที่ใหญ่พอสมควรสำหรับพอช. แต่ไม่เกินความสามารถขององค์กรชุมชนที่เรามีอยู่ ซึ่งเจ้าหน้าที่ พอช.ทุกคน และผู้นำขบวนองค์กรชุมชนของพอช. พร้อมจะทำงานอย่างเต็มที่เพื่อสร้างรากฐานให้กับเศรษฐกิจชุมชนในประเทศไทยได้มีความเข้มแข็ง มีการวางแผนเศรษฐกิจชุมชนอย่างจริงจัง เป็นระบบ ซึ่งเราเชื่อว่านี่จะนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนจริงๆ สร้างความอยู่ดีกินดีให้กับประชาชนในท้องถิ่นไทยได้พร้อมกับคุณภาพชีวิตที่ดี"

พอช. หรือ สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน ก่อตั้งเมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม 2543 ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้ง สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) พ.ศ. 2543 เป็นองค์กรของรัฐตามพระราชบัญญัติองค์การมหาชน พ.ศ.2542 ภายใต้การกำกับดูแลของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ต่อมาในเดือนตุลาคม 2545 ได้ย้ายมาอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ โดยมีวิสัยทัศน์อันเป็นเข็มทิศสำคัญในการทำงานคือ "เป็นองค์กรของประชาชนที่มุ่งสร้างความเข้มแข็งของสังคมจากฐานราก ด้วยพลังองค์กรชุมชนและประชาสังคม" อย่างต่อเนื่องตลอดมา

ด้วยเจตนารมณ์ที่มุ่งสร้างชุมชนเข้มแข็ง เพื่อให้ท้องถิ่นไทยได้รับการพัฒนาอย่างยั่งยืนและมั่นคง โครงการต่างๆ ของ สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (พอช.) จึงเป็นโครงการที่เน้นให้ชุมชนเป็นผู้จัดการและออกแบบวางแผนโดยมีความสอดคล้องกับพื้นที่ท้องถิ่น โดยปัจจุบัน พอช. มีเครือข่ายองค์กรชุมชนอยู่ทั่วประเทศ ภายใต้โครงการที่เป็นประโยชน์กับประชาชนฐานรากหลายประเด็นงานด้วยกัน ได้แก่โครงการบ้านมั่นคง เริ่มต้นเมื่อปี พ.ศ. 2546-2558 โดยปัจจุบันได้ดำเนินการในเขตเมือง 356 เมือง 1,884 ชุมชน และมีครัวเรือนที่ได้รับประโยชน์ 100,160 ครัวเรือน

โครงการบ้านมั่นคงชนบท หรือการจัดการที่ดินโดยชุมชน เริ่มต้นเมื่อปี พ.ศ. 2549-2558 โดยสนับสนุนกระบวนการจัดทำข้อมูล แผนที่ ผังชุมชน กองทุน ที่ดิน เพื่อการจัดการที่ดิน ไปแล้ว จำนวน 1,700 ตำบล มีการจัดตั้งกองทุนที่ดิน 207 ตำบล

กองทุนสวัสดิการชุมชน เริ่มต้นเมื่อปี พ.ศ. 2548-2558 โดยมีทั้งกองทุนสวัสดิการชุมชนตำบล และกองทุนสวัสดิการเมือง ปัจจุบันมี 6,009 กองทุน สมาชิก 5.39 ล้านคน เงินทุน 10,957.24 ล้านบาท

โครงการแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนด้านที่ดินทำกินและที่อยู่อาศัยชายแดนภาคใต้ (5 จังหวัด) โดยให้การซ่อมสร้างบ้านจำนวน 48,165 หลัง ในพื้นที่ 295 ตำบล 1,420 หมู่บ้าน และมีจำนวนกองทุนพัฒนาที่อยู่อาศัย 245 กองทุน เงินกองทุน 65 ล้านบาท อีกทั้งสนับสนุนการแก้ไขปัญหาที่ดินในพื้นที่ 44 ตำบล

สภาองค์กรชุมชนตำบล เริ่มต้นเมื่อปี พ.ศ. 2551-2558 ปัจจุบันมีการจัดตั้งสภาองค์กรชุมชน 4,908 ตำบล 114,999 องค์กร จำนวนสมาชิก 165,330 คน

จากการทำงาน 15 ปี ของพอช. ที่เน้นกระบวนการสร้างความเข้มแข็งขององค์กรชุมชน โดยให้อำนาจชุมชนในการจัดการดูแล รับผิดชอบ ภายใต้กฎกติกาที่ออกแบบร่วมกัน โดยมีพอช. ให้การสนับสนุน ส่งเสริมศักยภาพ ภายใต้วิสัยทัศน์ขององค์กรกำกับทิศทางอย่างต่อเนื่องเสมอมา ทำให้ปัจจุบันนี้ พอช. มีการเชื่อมโยงเครือข่ายองค์กรชุมชนถึง 6,447 ตำบล จาก 77 จังหวัดทั่วประเทศ และขบวนองค์กรชุมชนมีแนวโน้มของความเติบโต แข็งแกร่งมากขึ้น