กรมสุขภาพจิต แนะ ป้องกันเบาหวาน เท่ากับ ป้องกันซึมเศร้า ขอเพียงเริ่มที่ใจ ก็สุขได้แม้เป็นเบาหวาน

          นพ.เจษฎา โชคดำรงสุข อธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าวว่า ทุกวันที่ 14 พฤศจิกายน ของทุกปี องค์การอนามัยโลกและสหพันธ์เบาหวานนานาชาติ(International Diabetes Federation : IDF) ได้กำหนดให้เป็นวันเบาหวานโลก (World Diabetes Day) เพื่อให้ตระหนักถึงความสำคัญของการป้องกันและควบคุมโรคเบาหวานซึ่งเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่พบบ่อย ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ที่สำคัญเป็นหนึ่งใน 6 โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (โรคเบาหวาน โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคอ้วนลงพุง โรคมะเร็ง โรคหลอดเลือดสมองและหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง) ที่เป็นสาเหตุหลักของการเสียชีวิตมากที่สุด ทั้งนี้ สหพันธ์เบาหวานนานาชาติ ได้ประมาณการณ์ว่า ทั่วโลกมีผู้ป่วยเบาหวานจำนวน 382 ล้านคน ในจำนวนนี้เกือบครึ่ง (ร้อยละ 46) ไม่รู้ว่าตนเองเป็นโรคเบาหวาน เนื่องจากไม่เคยได้รับการตรวจวินิจฉัยมาก่อน โดยคาดการณ์ว่า ในอีก 20ปีข้างหน้า (ปี พ.ศ.2578) จะมีจำนวนผู้ป่วยสูงถึง 592 ล้านคน เฉลี่ยเพิ่มขึ้นประมาณ 10 ล้านคน/ปี หรือ ใน 10 คน จะพบผู้ป่วยเบาหวาน 1 คน ผู้ป่วยส่วนใหญ่ ร้อยละ 80 อยู่ในประเทศด้อยพัฒนาและประเทศกำลังพัฒนา อีกทั้งร้อยละ 11 ของงบประมาณด้านสาธารณสุขต้องสูญเสียไปกับการดูแลรักษาผู้ป่วยเบาหวาน สำหรับประเทศไทย จากรายงานจำนวนและอัตราผู้ป่วยในด้วยโรคเบาหวาน ต่อประชากร 100,000 คน ปี พ.ศ. 2550 - 2556 โดย สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข พบ มีผู้ป่วยเบาหวานเข้าพักรักษาตัวใน รพ.สังกัดกระทรวงสาธารณสุข จำนวน 698,720 ราย คิดเป็นอัตราป่วย 1,081.25 ต่อแสนประชากร
          อธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าวต่อว่า นอกจากสุขภาพทางกายแล้ว สุขภาพทางใจของผู้ป่วยก็ต้องการการดูแลเช่นกัน ซึ่งผู้ป่วยเบาหวาน
อาจแสดงปฏิกิริยาทางใจออกได้ในหลายลักษณะ บางคนอาจเกิดการต่อต้าน ไม่ยอมรับ รู้สึกโกรธ ฉุนเฉียว หงุดหงิดง่ายที่ต้องปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตที่คุ้นเคย หรือบางคนคิดว่าไม่เป็นไร ส่งผลให้ละเลยไม่เห็นความสำคัญของการรักษาและการปฏิบัติตัว ทำให้ไม่สามารถควบคุมอาการเบาหวานได้ เมื่อมีการยืนยันผลเลือดเป็นที่แน่ชัดว่าเป็นการตรวจที่ถูกต้อง และผลการตรวจเป็นที่เชื่อถือได้ อาจทุเลาอาการโกรธลง
แต่เปลี่ยนเป็นซึมเศร้าแทน เนื่องจากความวิตกกังวล และความกลัวเกี่ยวกับโรคที่เป็น คิดว่าตนเองเป็นภาระต่อครอบครัว กังวลเรื่องค่าใช้จ่าย กลัวควบคุมอาการเบาหวานไม่ได้ ทำให้เกิดอาการเบื่อหน่าย ท้อแท้กับโรค กินไม่ได้นอนไม่หลับ ไม่ยอมกินยา เกิดโรคแทรกซ้อนตามมามากกว่าผู้ป่วยที่มีสภาพจิตใจเป็นปกติ ซึ่งพบว่า ผู้ที่รู้ตัวว่าป่วยเป็นเบาหวาน จะมีความเสี่ยงเกิดภาวะซึมเศร้าได้มากถึงร้อยละ 30 การคัดกรองภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยเบาหวานจึงมีความจำเป็น ซึ่งในโรงพยาบาลชุมชนได้จัดให้มีบริการคัดกรองโรคซึมเศร้าเช่นกัน
          การป้องกันโรคเบาหวานจึงเท่ากับป้องกันภาวะซึมเศร้า ผู้ป่วยจึงจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ โดยเริ่มต้นที่ใจ เพราะหากท้อแท้ไม่ยอมช่วยเหลือตนเองหรือไม่ให้ความร่วมมือกับแพทย์ในการรักษาก็ยากที่จะอยู่กับเบาหวานได้อย่างมีความสุข เทคนิคง่ายๆ คือ กำหนดเป้าหมาย ลดพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่ดีและเพิ่มพฤติกรรมที่ดี เช่น ตั้งเป้าหมายที่จะออกกำลังกายวันละครึ่งชั่วโมง 3 วัน/สัปดาห์
เพื่อลดน้ำหนักให้ได้ *เชื่อมั่นในตนเองพยายามทำจนกลายเป็นนิสัย ใส่ใจเรื่องอารมณ์ คลายเครียดอย่างเหมาะสม ผ่อนคลายความกลัวและความวิตกกังวลลงให้ได้ เข้าใจว่าโรคไม่ได้น่ากลัวเสมอไป หากดูแลตัวเองให้ดี ที่สำคัญ ชื่นชมและให้กำลังใจตัวเอง*เพื่อให้มีพลังใจที่จะสู้กับโรค ทั้งนี้ สามารถขอรับบริการปรึกษาได้ที่สายด่วนสุขภาพจิต 1323 และศูนย์ให้คำปรึกษาคุณภาพ (Psychosocial clinic) ซึ่งเป็นหน่วยบริการสาธารณสุขที่จัดให้บริการดูแลช่วยเหลือทางสังคมจิตใจทุกกลุ่มวัยที่ครอบคลุมถึงปัญหาโรคเรื้อรัง อธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าว