กรมการข้าว รุกคืบเปิด “ธนาคารเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชน” ทั่วประเทศ

          “กรมการข้าว” รุกคืบเปิด “ธนาคารเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชน” ปี 2558 ป้อนเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพงาม แก้ปัญหาขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีของชุมชนชาวนาในพื้นที่ต่างจังหวัดทั่วประเทศ ป้องกันปริมาณเมล็ดพันธุ์ข้าวมีไม่พอปลูกต่อฤดูกาล ผลักดันให้เปิดทุกชุมชนทั่วประเทศ เข้าถึงรากหญ้าเกษตรกรชาวนา ตั้งเป้าเพิ่มอีก 35 แห่งในปี 2558 และเพิ่มอีก 50 แห่งในปี 2559
          นายชาญพิทยา ฉิมพาลี อธิบดีกรมการข้าว เปิดเผยว่า การจัดตั้ง “ธนาคารเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชน” มีความคืบหน้าดีเป็นที่น่าพอใจ โดยปี 2558 ตั้งเป้าหมายจะดำเนินการจัดตั้งให้ได้จำนวน 35 แห่งทั่วประเทศใน 28 จังหวัด และจะดำเนินการอย่างต่อเนื่องอีก 50 แห่งในปี 2559 เพื่อให้เข้าถึงเกษตรกรชาวนาและชุมชนต่างๆ ครอบคลุมทั่วประเทศ ซึ่ง เพิ่มขึ้นจากเมื่อ ปี 2557 ซึ่งเป็นปีแรกที่เริ่มดำเนินการจัดตั้ง และจัดตั้งได้แล้วจำนวน 18 แห่งใน 12 จังหวัด
          กรมการข้าวพยายามผลักดันโครงการนี้อย่างมาก เนื่องจากโครงการนี้ช่วยทำให้ชาวนามีเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ดีหมุนเวียนในการเพาะปลูกข้าวได้ถึงแห่งละ 200 ตัน รวม 7,000 ตัน สามารถนำไปปลูกในพื้นที่ประมาณปีละ 350,000 ไร่ ชาวนาได้รับประโยชน์ประมาณปีละ 23,000 ครัวเรือน และจะขยายเพิ่มมากขึ้นอีกตามเป้าหมายการเพิ่มการจัดตั้งในพื้นที่ต่างๆ ชาวนามีแหล่งสำรองเมล็ดพันธุ์เพื่อไว้ใช้ในยามขาดแคลน เมื่อประสบภัยพิบัติ สร้างชุมชนชาวนาให้มีความเข็มแข็งและพึ่งพาตนเองได้ สามารถจัดการวางแผนแก้ไขปัญหาและพัฒนาการผลิตข้าวร่วมกัน
          ปี 2558 จำนวน 35 แห่งที่จะเปิดเพิ่ม อยู่ในพื้นที่ ได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน เชียงราย พิษณุโลก เพชรบูรณ์ นครสวรรค์ อุทัยธานี กาฬสินธุ์ มุกดาหาร ขอนแก่น มหาสารคาม ชัยภูมิ นครราชสีมา บุรีรัมย์ ร้อยเอ็ด ยโสธร อุบลราชธานี อำนาจเจริญ บึงกาฬ หนองคาย หนองบัวลำภู เลย สกลนคร นครพนม สุพรรณบุรี กาญจนบุรี สระแก้ว และนครศรีธรรมราช
          เมล็ดพันธุ์ข้าวที่ดีในธนาคารเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชนที่กรมการข้าวส่งเสริมให้ชาวนาปลูกคือ ข้าวขาวดอกมะลิ 105 เพราะเป็นพันธุ์ที่ให้ผลผลิตที่มีคุณภาพดีที่สุดและมีความหอมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะในเขตพื้นที่ทุ่งกุลาร้องไห้ ทำให้ได้ข้าวหอม เมล็ดยาว ขาวและนุ่ม โดยเฉลี่ยสามารถผลิตข้าวได้ 480 กิโลกรัมต่อไร่ และในอนาคตคาดว่าจะส่งเสริมเมล็ดพันธุ์ข้าว ให้เกษตรกรชาวนาใช้ปลูกเพิ่มขึ้นอีก
          นางมัสสา โยริบุตร ประธานธนาคารเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชนบ้านโนนสวรรค์ ตำบลทุ่งหลวง อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด เปิดเผยว่า ธนาคารฯ บ้านโนนสวรรค์ ได้รับเมล็ดพันธุ์ข้าวเป็นข้าวขาวดอกมะลิ 105 ขณะนี้ได้วางแผนในการเปิดให้บริการเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชนแก่ชาวนาแล้ว ไว้ให้บริการใช้หมุนเวียนเพาะปลูกกับชาวนาเป็นจำนวน 7.5 ตัน และมีชาวนาในชุมชนร่วมเป็นสมาชิกกับธนาคารฯ แล้วจำนวน 250 ราย และจะสร้างเครือข่ายเพิ่มเติมในเขตชุมชนอำเภอสุวรรณภูมิ ในปีการผลิต 2558 ต่อไป
          นายไพศาล รัตน์วิสัย ประธานธนาคารเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชนตำบลเจ้าท่า อ.กมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ เปิดเผยว่า ธนาคารเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชนตำบลเจ้าท่าก่อตั้งขึ้นเพื่อช่วยให้เกษตรกรได้ใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพ และลดต้นทุนการผลิตในการทำนา ช่วยเพิ่มรายได้ให้กับสมาชิก อีกทั้งยังเป็นการเชื่อมโยงการตลาดและเครือข่ายในชุมชนในพื้นที่ และเป็นศูนย์เรียนรู้ของชุมชน นอกจากนี้ยังจะช่วยลดปัญหาชาวนาขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ดีมีคุณภาพในยามที่ประสบปัญหาภัยแล้งได้อีกด้วย เป็นการส่งเสริมให้ชาวนามีการผลิตเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้เองในครัวเรือนและมีเมล็ดพันธุ์คุณภาพดีไว้ใช้อย่างต่อเนื่อง
          ธนาคารฯ ชุมชนตำบลเจ้าท่า มีเมล็ดพันธุ์ข้าวให้บริการจำนวน 7.5 ตัน คาดว่าจะช่วยชาวนาเพาะปลูกข้าวในพื้นที่ได้ไม่น้อยกว่า 1,000 ไร่ ขณะนี้มีชาวนาร่วมเป็นสมาชิกแล้วจำนวน 200 ราย พันธุ์ข้าวดีและมีคุณภาพที่ให้บริการในพื้นที่คือ พันธุ์ข้าวชัยนาท 1 ซึ่งเป็นพันธุ์ที่ให้ผลผลิตสูง 1,000 กิโลกรัม/ไร่ เก็บเกี่ยวได้เร็ว และขายได้ราคาดี
          อนึ่ง การส่งเสริมจัดตั้งธนาคารเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชน ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าว และศูนย์วิจัยข้าวที่รับผิดชอบในพื้นที่ร่วมกับสำนักงานเกษตรจังหวัด/อำเภอ ดำเนินการคัดเลือกศูนย์ข้าวชุมชน หรือ ชุมชนที่มีการรวมกลุ่มทำกิจกรรมด้านการผลิตข้าว ที่มีศักยภาพในการผลิตเมล็ดพันธุ์คุณภาพดี และชาวนาในชุมชนขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณจุรี ภัทรกุลนิษฐ์ นักวิชาการเกษตรชำนาญการพิเศษ คุณธนันท์ หาญเกริกไกร หัวหน้ากลุ่มส่งเสริมการผลิตและจัดการผลผลิต สำนักส่งเสริมการผลิตข้าว กรมการข้าว โทร 02 561 3987