เปิด 4 ทัศนะครู 4 ช่วงวัย ครูอย่างไรคือ “ครูพันธ์ควอลิตี้”

          ครู เป็นปัจจัยสำคัญของการจัดการศึกษาให้มีคุณภาพ ซึ่งครูผู้สอนแต่ละยุคสมัยก็มีลักษณะแตกต่างกันไป ตามลักษณะของผู้เรียน การจัดการการเรียนการสอนจากที่เคยยึดครูเป็นศูนย์กลาง ก็ได้รับการเปลี่ยนผ่านสู่ การจัดการเรียนการสอนแบบยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคแห่งความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยีซึ่งครูมีความจำเป็นที่จะต้องปรับตัวให้ทันกับกระแสสังคมที่เปลี่ยนไป แล้วครูแบบไหนถึงเรียกว่าครูคุณภาพในยุคปัจจุบันนี้
          นายกุลวิชญ์ ธนวลัญช์ วัย 22 ปี อาจารย์ฝึกสอนโรงเรียนสาธิต มหาวิทยาลัยรามคำแหง (ฝ่ายมัธยม) กล่าวว่าการเป็นครูที่มีคุณภาพนั้น ครูผู้สอนต้องมีความเชี่ยวชาญในเนื้อหาที่จะสอนอย่างแท้จริง (Expert) ไม่ใช่เพียงแต่การสอนตามหนังสือเพียงอย่างเดียว แต่ครูผู้สอนควรจะต้องเตรียมแผนการสอนล่วงหน้าอย่างเป็นระบบ เตรียมเอกสาร สื่อประกอบการสอน เตรียมวิธีดำเนินการสอนในแต่ละคาบเรียน รวมถึงการคิดหาทางป้องกันความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นจากการเรียนการสอน เช่น ผู้เรียนไม่เข้าใจ ผู้เรียนไม่สนใจ ผู้เรียนหลับ เป็นต้น ที่สำคัญ ผู้สอนควรรู้จักผู้เรียนแต่ละคน เพื่อเป็นประโยชน์ต่อการเตรียมการสอนที่เหมาะสม และสอดคล้องกับผู้เรียนแต่ละคนอย่างแท้จริง โดยเน้นให้ผู้เรียนมีส่วนร่วม จะทำให้การเรียนรู้ของผู้เรียนมีประสิทธิภาพและมีความต่อเนื่องของการเรียนรู้ได้มากกว่ามีเฉพาะการอ่าน การได้ยิน และการมองเห็นเพียงเท่านั้น ดังนั้น ในระหว่างการเรียนการสอน ครูผู้สอนควรเปิดโอกาสให้ผู้เรียนระดมความคิดกับเพื่อนในประเด็นที่ครูตั้งคำถาม ให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมทำกิจกรรม เช่น เล่นเกมที่ส่งเสริมการเรียนรู้ในวิชานั้น ๆ การให้ผู้เรียนออกมาพูดหน้าชั้นเรียนในประเด็นต่างๆ ตลอดจนการทำกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์ เป็นต้น
          อาจารย์พัชราภรณ์ หนังสือ วัย 30 ปี อาจารย์ประจำคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ตัวแทนอาจารย์รุ่นใหม่กล่าวว่าโดยปกติอาจารย์มหาวิทยาลัยจะมีหน้าที่หลักๆ 2 อย่างคือ งานสอนนักศึกษา และงานวิชาการ ซึ่งทั้ง 2 หน้าที่ต้องทำควบคู่กันไป ความยากคือการแบ่งเวลาให้ทำได้ดีทั้งสองด้าน งานวิชาการซึ่งก็คือการทำวิจัยเพื่อความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ในขณะที่งานสอนซึ่งเป็นหน้าที่ที่สำคัญที่สุดซึ่งจะสะท้อนตัวตนและความสามารถของผู้สอนเช่นกัน โดยสิ่งที่ผู้สอนหรือครูอาจารย์รุ่นใหม่ต้องตระหนักคือ ผู้เรียนสมัยนี้เก่งมาก สามารถคิดวิเคราะห์ วิจารณ์และกล้าแสดงออกมากขึ้นกว่าสมัยก่อน เนื่องจาก สังคมปัจจุบันเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ ซึ่งผู้เรียนสามารถหาความรู้เพิ่มเติมที่มีอยู่รอบตัวได้อย่างง่ายดาย ดังนั้นตัวครูอาจารย์จึงมีความจำเป็นที่จะต้องพัฒนาตนเองให้ก้าวทันสถานการณ์โลก (Up to date) อาจารย์จะต้องจัดระบบการเรียนการสอนโดยยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ยิ่งปัจจุบันนี้มีแหล่งความรู้ที่หลากหลายและนักศึกษามีความรู้และความคิดอ่านที่ก้าวหน้า อาจารย์ผู้สอนเองจึงต้องพยายามพัฒนาตัวเองให้มีความรู้รอบด้าน ไม่หยุดนิ่ง ต้องกระตุ้นตัวเองและสร้างแรงบันดาลใจให้เป็นผู้หมั่นใฝ่หาความรู้อยู่เสมอ ซึ่งเป็นคุณสมบัติสำคัญ ของครูในยุคปัจจุบัน
          อาจารย์บุษยพรรณ บุญญพันธุ์ วัย 54 ปี อาจารย์วิชาภาษาอังกฤษ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา กล่าวว่า ในสภาพสังคมที่ก้าวเข้าสู่สังคมแห่งเทคโนโลยีแบบเต็มตัวนั้น รูปแบบการเรียนการสอนของครูผู้สอนเองก็มีความจำเป็นที่จะต้องมีการปรับตัวให้เหมาะสมกับยุคสมัย ซึ่งอายุ ไม่ใช่อุปสรรคในการพัฒนาตนเองของครูผู้สอน แต่มันคือข้อได้เปรียบของครูผู้สอนเพราะจะทำให้ครูมีวิธีการสอนที่หลากหลายขึ้น (Multi skill) สามารถนำเอาข้อเด่นของการสอนแบบเก่า มาบูรณาการกับการสอนแบบใหม่ด้วยการจัดการเรียนรู้ที่คำนึงถึงประโยชน์สูงสุดของผู้เรียน โดยครูผู้สอนต้องพยายามหารูปแบบวิธีการที่เหมาะสมกับผู้เรียน เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการพัฒนาและเกิดการเรียนรู้ได้มากที่สุด ทั้งนี้ครูถือเป็นบุคลากรที่สำคัญอย่างมาก ในการเป็นผู้ที่อบรมสั่งสอน ถ่ายทอดวิชาความรู้ รวมทั้งให้ความรัก ความเมตตาต่อศิษย์ทุกคน ในอดีตเราเคยรักครูแบบไหน พอมาเป็นครูก็พยายามเป็นครูอย่างที่เรารัก อย่าเป็นครูแบบที่เราไม่ชอบ ให้นึกถึงใจเขาใจเรา และที่สำคัญคือครูต้องไม่หยุดใฝ่เรียนรู้ ครูต้องแสวงหาสิ่งที่ดีที่สุด และสิ่งที่ถูกต้องที่สุดเพื่อส่งต่อข้อมูลเหล่านี้ให้กับผู้เรียน ทั้งนี้สิ่งที่หวังไว้กับลูกศิษย์ทุกคนก็คืออยากเห็นลูกศิษย์ทุกคนมีอนาคตที่ดี ซึ่งการมีอนาคตที่ดีนี้ไม่ได้หมายความถึงการที่ลูกศิษย์ได้เรียนต่อในมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียงเท่านั้น แต่คือการที่ลูกศิษย์ทุกคนสามารถดำรงชีวิตได้อย่างมีความสุข
          อาจารย์ยุพนันท์ อิศรัตน์ วัย 67 ปี ข้าราชการครูบำนาญ กล่าวว่า ครูที่ดีนั้นต้องมีการเตรียมการเรียนการสอนอย่างต่อเนื่อง (Planner) เพื่อเป็นการกำหนดกิจกรรมต่างๆ ของครูผู้สอนก่อนที่จะเริ่มดำเนินการสอน เป็นการวางแผนและเตรียมการล่วงหน้าเพื่อให้ผู้เรียนบรรลุตามจุดมุ่งหมายที่วางไว้ โดยการกำหนดองค์ประกอบต่างๆ ของการสอนอันได้แก่วิธีการสอน ด้วยการส่งเสริมให้ผู้เรียนรู้จักการคิดวิเคราะห์ มุ่งมั่นพัฒนาผู้เรียน เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้มากที่สุด ตามความถนัด ความสนใจ ความต้องการ โดยวิเคราะห์ วินิจฉัยปัญหา ความต้องการที่แท้จริงของผู้เรียน และปรับเปลี่ยนวิธีการสอนที่จะให้ได้ผลดีกว่าเดิม ตลอดจนการส่งเสริมพัฒนาการ ด้านต่างๆ ตามศักยภาพของผู้เรียนแต่ละคนอย่างเป็นระบบ โดยครูเป็นผู้ให้คำแนะนำ ส่งเสริมให้ผู้เรียนรู้จักการแก้ไขปัญหามากกว่าการท่องจำเนื้อหา
          ด้าน ศาสตราจารย์ ดร.ชาญณรงค์ พรรุ่งโรจน์ ผู้อำนวยการสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา(องค์การมหาชน) หรือ สมศ. กล่าวว่า จากตัวอย่างการสัมภาษณ์ครูคุณภาพทั้ง 4 ท่าน จะเห็นได้ว่าการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ แม้ว่าแต่ละช่วงวัยจะมีรูปแบบการสอนที่แตกต่างกัน กระบวนการจัดการเรียนการสอนต้องเน้นให้ผู้เรียนสามารถแสวงหาความรู้ และพัฒนาความรู้ได้ตามธรรมชาติและเต็มตามศักยภาพของตนเอง รวมทั้งสนับสนุนให้มีการฝึกและปฏิบัติในสภาพจริงของการทำงาน มีการเชื่อมโยงสิ่งที่เรียนกับสังคมและการประยุกต์ใช้ มีการจัดกิจกรรมและกระบวนการให้ผู้เรียนได้คิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ ประเมินและสร้างสรรค์สิ่งต่างๆ โดยไม่เน้นไปที่การท่องจำเพียงเนื้อหา ซึ่ง สมศ. ได้ให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก ดังนั้นในการประเมินที่ผ่านมา สมศ. จึงได้กำหนดตัวบ่งชี้เพื่อมุ่งผลสัมฤทธิ์ในการพัฒนาให้ผู้เรียนมีทักษะการเรียนรู้ และมีความพร้อมในการทำงานทั้งในสถานการณ์ปัจจุบันและความเปลี่ยนแปลงในอนาคต ซึ่งจำเป็นที่จะต้องมีการดำเนินการให้มีความครอบคลุมระบบส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ พร้อมกับตัวบ่งชี้ข้ออื่นที่สอดคล้องกัน เช่นการให้ผู้เรียนคิดเป็นทำเป็น มีความใฝ่รู้และเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง แต่ทั้งนี้คุณภาพด้านการเรียนการสอนของครูก็ยังเป็นสิ่งสำคัญ โดยครูที่ดีควรประกอบด้วยคุณสมบัติดังนี้
          1) ครู คือ ผู้ใฝ่หาความรู้และพัฒนาตนเองอยู่เสมอ
          2) ครู คือ ผู้มุ่งมั่น เสียสละ และทุ่มเทกำลังความสามารถและให้ความรักความเมตตาต่อลูกศิษย์ไม่ต่างจากลูกของตน
          3) ครู คือ ผู้ที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญในวิชาที่ตนสอนอย่างถ่องแท้ลึกซึ้ง
          4) ครู คือ ผู้ที่คิดเป็น วิเคราะห์เป็น และมีทักษะในการถ่ายทอดความรู้ให้ผู้เรียนเข้าใจ
          สอดรับกับนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการที่กำหนดแนวทางการพัฒนาครู ในรูปแบบที่น่าสนใจ คือการฝึกอบรมครู ที่จะให้มีการสอบวัดผลสัมฤทธิ์ตามที่เด็กจะต้องได้รับการวัดผลด้วย เป็นการกระตุ้นให้ครูที่เข้ารับการอบรม มีความตั้งใจอย่างจริงจังในการเพิ่มพูนความรู้อย่างแท้จริง เช่น จะมีการจัดอบรมครูวิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จะเริ่มต้นด้วยการให้วิทยากรผู้ที่ฝึกอบรมทำแบบทดสอบทางการศึกษาระดับชาติ หรือโอเน็ต วิชาวิทยาศาสตร์ของผู้เรียนชั้น ม.6 ด้วย และเมื่อครูเข้าอบรมเสร็จก็จะต้องทำแบบทดสอบชุดดังกล่าวเช่นกัน ซึ่งจะเริ่มทันทีหากหน่วยงานใดยื่นเรื่อง เพื่อของบประมาณจัดการอบรมครู ก็จะต้องดำเนินการในลักษณะนี้
          ดังนั้นครูที่ดีจะต้องผ่านกระบวนการปลูกฝังอบรมหล่อหลอมอย่างเป็นระบบต่อเนื่อง และกระบวนการคัดเลือกครูก็จะต้องเข้มงวด เพื่อให้ได้ครูทีมีจิตวิญญาณของความเป็นครู สมกับ ที่พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ได้มอบคำขวัญวันครูประจำปี พ.ศ. 2559 ว่า "อนาคตก้าวไกลด้วยครูดีมีคุณภาพ" ซึ่งสอดคล้องกับมาตรฐานครูคุณภาพในทัศนะของครู 4 ช่วงวัย (ดังที่ปรากฎในบทความนี้) เพื่อเสริมระบบการศึกษาไทยสู่ยุคแห่งการเรียนรู้อย่างสมบูรณ์แบบ
          สำหรับคณาจารย์ นักเรียน นิสิต นักศึกษา หรือประชาชนทั่วไป สามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) หรือเข้าไปที่ www.onesqa.or.th

เปิด 4 ทัศนะครู 4 ช่วงวัย ครูอย่างไรคือ “ครูพันธ์ควอลิตี้”

ข่าวมหาวิทยาลัยรามคำแหง+ครูพันธ์ควอลิตี้วันนี้