ม่วงศรีอุดร (Amischotolype balslevii Boonsuk, Chantar. & Kantachot) : พรรณไม้ชนิดใหม่ของโลกจากประเทศไทย

การศึกษาทบทวนพืชสกุล Amischotolype ในประเทศไทยเริ่มจากการศึกษาเอกสารอ้างอิงที่เกี่ยวข้อง เอกสารการตีพิมพ์ครั้งแรกของพืชแต่ละชนิดทั้งที่เป็นชื่อวิทยาศาสตร์ที่ยอมรับและชื่อพ้อง การศึกษาตัวอย่างพรรณไม้ต้นแบบที่ใช้ในการตั้งชื่อ การศึกษาตัวอย่างพรรณไม้แห้งในพิพิธภัณฑ์พืชทั้งในประเทศและต่างประเทศซึ่งเก็บรักษาตัวอย่างพรรณไม้ที่นักพฤกษศาสตร์เก็บมาจากพื้นที่ต่าง ๆ ในประเทศไทย ทีมวิจัยต้องออกภาคสนามเพื่อสำรวจและเก็บตัวอย่างพรรณไม้ในภาคต่าง ๆ ให้ครอบคลุมทั่วประเทศไทยไปด้วยเช่นกัน แล้วบันทึกข้อมูลต่าง ๆ ถ่ายภาพ และบรรยายลักษณะของพืชอย่างละเอียด ซึ่งทำให้ทราบจำนวนที่แน่ชัดของพืชสกุลต่าง ๆ ของวงศ์ผักปลาบทั้งหมดในประเทศไทยได้ โดยทีมวิจัยได้ออกสำรวจภาคสนามในพื้นที่อำเภอบ้านดุง จังหวัดอุดรธานี ในปี พ.ศ. 2565 และได้พบพืชชนิดหนึ่งในสกุล Amischotolype มีลักษณะเป็นไม้ล้มลุก ปีนป่าย ข้อมีขนสั้น ๆ หรือเกลี้ยง กาบใบมีขนเฉพาะบริเวณปากของกาบใบ ใบรูปรีแกมรูปใบหอก ยาว 24-32 ซม. กว้าง 4.5-8 ซม. ผิวใบด้านบนมีขนสั้นหรือผิวเกลี้ยง ผิวใบด้านล่างเกลี้ยง ช่อดอกเป็นกระจุกกลมจำนวน 12-16 ดอกต่อช่อ กลีบเลี้ยงยาว 10-14 มม. สีเขียวอ่อนปลายสีม่วงถึงสีม่วง ติดทน ผิวเกลี้ยง กลีบดอกยาว 7-8 มม. สีขาว เกสรเพศผู้มี 6 เกสร ก้านเกสรเพศผู้ยาว 9-11 มม. สีขาว ผิวเกลี้ยง อับเรณูรูปขอบขนาน สีขาว แตกตามยาว รังไข่ประกอบด้วย 3 คาร์เพล มีขน ก้านเกสรเพศเมียสีขาว ผิวเกลี้ยง ผลหรือแคปซูลรูปทรงรี ยาว 16-18 มม. กว้าง 8-9 มม. สีขาวแกมม่วง มีขนที่ส่วนปลาย มี 2 เมล็ดต่อช่อง เมล็ดยาว 6.5-7 มม. กว้าง 3.5-4 มม. มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีส้ม ซึ่งมีความลักษณะโดดเด่นแตกต่างจากชนิดอื่น ๆ ในประเทศไทย พืชชนิดนี้มีลักษณะคล้าย A. divaricata แต่มีความแตกต่างในลักษณะผิวใบและกาบใบที่มีผิวเกลี้ยง ความยาวของกลีบเลี้ยงและแคปซูลที่ยาวที่สุดในพืชสกุลนี้ และสีของแคปซูลที่มีสีขาวแกมม่วง พรรณไม้ชนิดนี้ได้รับการตั้งชื่อเป็นพรรณไม้ชนิดใหม่ของโลกมีชื่อว่า ม่วงศรีอุดร (Amischotolype balslevii Boonsuk, Chantar. & Kantachot) ซึ่งตีพิมพ์เผยแพร่ลงในวารสาร Blumea เล่มที่ 69 หน้า 49-53 พ.ศ. 2567 สำหรับคำระบุชนิด "balslevii" ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ Prof. Henrik Balslev ผู้เชี่ยวชาญด้านพฤกษศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยออร์ฮุส เดนมาร์ก ซึ่งเป็นหนึ่งในคณะกรรมการโครงการพรรณพฤกษชาติของประเทศไทยและเป็นบรรณาธิการหนังสือพรรณพฤกษชาติของประเทศไทยอีกด้วย ม่วงศรีอุดรพบตามริมลำธารหรือพื้นที่ชุ่มชื้นในป่าดิบ ในประเทศไทยพบในจังหวัดเลย อุดรธานี บึงกาฬ นครพนม ชลบุรี และจันทบุรี ทั้งยังพบในแขวงบอลิคำไซและแขวงคำม่วนของประเทศลาวอีกด้วย การค้นพบพืชชนิดใหม่ของโลกจากประเทศไทยนี้สอดคล้องกับพันธกิจและแผนกลยุทธ์มหาวิทยาลัยพะเยาในการผลิตผลงานวิจัยที่มีคุณภาพสูงและสร้างองค์ความรู้เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตและเศรษฐกิจของประเทศไทย และช่วยเสริมสร้างความยั่งยืนและความเชื่อมั่นต่อมหาวิทยาลัยพะเยาในระดับนานาชาติ

• ข่าวความร่วมมือ
• ข่าวประเทศไทย
• ข่าวการสำรวจ
• ข่าวการศึกษา
• ข่าวหนังสือ