รู้จักโรคอ้วนดีแล้ว....จริงหรือ?

นพ.ศิรสิทธิ์ เลาหทัย ศัลยแพทย์เฉพาะทางด้านการผ่าตัดส่องกล้องขั้นสูง รพ.ศิครินทร์ กล่าวว่า ผลกระทบของโรคอ้วนนั้น มีผลต่อระบบต่าง ๆ ของร่างกาย ซึ่งสามารถแยกเป็น 9 หัวข้อหลัก ได้แก่

1. ระบบหัวใจ และหลอดเลือดโดยน้ำหนักตัวที่มากเกินไป จะเพิ่มภาระการทำงานของหัวใจ ส่งผลให้เกิดภาวะความดันโลหิตสูง และเกิดการอักเสบเรื้อรังของเยื่อบุหลอดเลือด ทำให้เกิดความเสียหายต่อหลอดเลือด จนหลอดเลือดแดงแข็งตัว (Atherosclerosis) เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคสมองขาดเลือดจนเป็นอัมพาต (Ischemic stroke) เส้นเลือดหัวใจตีบ หัวใจขาดเลือด (Myocardial Infarction) และ หัวใจล้มเหลว (Congestive Heart Failure)
2. ระบบทางเดินหายใจ เชื่อหรือไม่ว่า แค่การนอนกรน ไม่ได้เป็นแค่ปัญหาต่อคนรอบข้าง แต่ยังส่งผลต่อหัวใจและหลอดเลือดของตัวผู้ป่วยเอง โดยในผู้ป่วยโรคอ้วนกว่า 90% จะมีสภาวะนอนกรน ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะการหายใจอุดกั้นขณะนอนหลับ (Obstructive Sleep Apnea หรือ OSA) ทำให้เราขาดออกซิเจนเรื้อรัง ไม่เพียงแต่ทำให้เราพักผ่อนไม่เพียงพอแล้ว ยังทำให้มีความจำสั้นลง ความดันในเลือดสูง ตลอดจนหัวใจล้มเหลวตามมาได้
3. ระบบต่อมไร้ท่อ หรือ ฮอร์โมนต่าง ๆ ของร่างกาย แน่นอนว่าทุกคนคงทราบดีอยู่แล้วว่าสภาวะโรคอ้วนจะตามมาด้วย โรคเบาหวานชนิดที่สอง (Diabetes Mellitus type 2) และ สภาวะดื้อต่อฮอร์โมนอินซูลิน ทำให้ร่างกายไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลที่มีอยู่ในเส้นเลือดได้ และเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ตามมา ไม่ว่าจะเป็น แผลเรื้อรังที่ขา (Diabetic Foot), เบาหวานขึ้นตา (Diabetic Retinopathy), เบาหวานลงไต (Diabetic Nephropathy)
4. ระบบทางเดินน้ำดี ตับ ตับอ่อน ถุงน้ำดี เกิดความผิดปกติ ทำให้เกิดโรคไขมันเกาะตับ (Non-alcoholic fatty liver disease หรือ NAFLD) ที่เรารู้จักกันดี ไขมันก็ไม่ได้แค่ไปแปะอยู่ที่ตับเพียงอย่างเดียว แต่ทำให้เกิดการอักเสบตลอดเวลา (Non-alcoholic steatohepatitis หรือ NASH) จนทำให้เกิดสภาวะตับแข็งตามมา (Cirrhosis) และโรคนิ่วในถุงน้ำดี (Gallstone) ซึ่งก็เป็นอีกโรคหนึ่งที่สามารถพบได้มากในผู้ป่วยโรคอ้วน เนื่องจากส่วนประกอบในน้ำดีที่เปลี่ยนแปลงไปจากระดับคลอเรสเตอรอล ที่สูงขึ้นทำให้เกิดนิ่วชนิดที่เรียกว่า Cholesterol Stone
5. ระบบทางเดินอาหาร เมื่อเรามีไขมันสะสมอยู่มาก ทำให้เกิดแรงดันในช่องท้องมากขึ้น จนเกิดเป็นโรคกรดไหลย้อน (Gastroesophageal Reflux Disease หรือ GERD) ตามมาซึ่งเป็นปัจจัยหนึ่งที่อาจทำให้เกิดโรคมะเร็งตามมาได้ในอนาคต
6. ระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ เมื่อข้อต่อต่าง ๆ ของร่างกายต้องรับน้ำหนักมากขึ้น (Weight bearing joint) จะทำให้มีอาการปวดเข่า ข้อเท้า สะโพก ได้ และอาจจะส่งผลให้เกิดข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis) ขึ้นตามมา โดยเมื่อยิ่งมีอาการปวด เรายิ่งออกกำลังกายได้ลดลง ก็ยิ่งทำให้น้ำหนักตัวเราเพิ่มมากกว่าเดิมขึ้นไปอีก
7. ระบบสืบพันธุ์ นอกจากโรคที่เราคุ้นเคยอย่างเช่น ในเพศหญิงจะมีประจำเดือนมาผิดปกติจากโรคถุงน้ำรังไข่ (Polycystic Ovary Syndrome) โรคอ้วนยังทำให้เกิดการมีบุตรยากทั้งในเพศชายและเพศหญิง รวมถึงภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นระหว่างเราตั้งครรภ์ เช่น โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (Gestational Diabetes Mellitus) อาการครรภ์เป็นพิษ (Preeclampsia)
8. ระบบภูมิคุ้มกัน เมื่อมีไขมันในร่างกายในปริมาณมาก จะสร้างสารที่เรียกว่า Pro-Inflammatory Cytokines ซึ่งสารชนิดนี้ ทำให้เกิดอาการอักเสบทั่วร่างกายโดยที่เราไม่รู้ตัว และสุดท้าย 9. ระบบไหลเวียนเลือด เมื่อเรามีน้ำหนักตัวที่มากเกินไป ส่งผลทำให้ความดันในหลอดเลือดดำที่ขาสูงขึ้น จนเกิดเป็นโรคเส้นเลือดขอด บริเวณขา ทำให้มีอาการขาบวมได้ ซึ่งในรายที่มีอาการรุนแรงจะทำให้เป็นแผลอักเสบเรื้อรัง (Chronic Venous Insufficiency) หรือมีการอุดตันของเส้นเลือดดำที่ขา (Deep Vein Thrombosis)

ไม่เพียงแต่โรคอ้วนจะทำให้เกิดโรคต่าง ๆ ข้างต้นแล้ว ยังทำให้เรามีอายุขัยที่สั้นลง!! มีงานวิจัยรายงานว่า ผู้ป่วยโรคอ้วนที่มี BMI > 40 ขึ้นไป ทำให้มีอายุขัยสั้นลงได้ถึง 14 ปี โดยสาเหตุหลักของการเสียชีวิตที่เกี่ยวข้องกับโรคอ้วน ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือดและโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งหากเราสามารถแก้ไขโรคหรือดูแลสภาวะร่างกายต่าง ๆ ทุกอย่างที่กล่าวมานี้ให้ดี เพียงแค่นี้ เราลดน้ำหนักลงมา ซึ่งทำได้ไม่ยากเลย... จริงมั้ยครับ

• ข่าวแพทย์เฉพาะทาง
• ข่าวศิครินทร์
• ข่าวศัลยแพทย์
• ข่าวส่องกล้อง
• ข่าวการทำงาน