ผสานความร่วมมือ ขยายการรักษาผู้ป่วยโรคหืด สู่สถานบริการสาธารณสุขระดับชุมชน

          ปัจจุบันประเทศไทยมีจำนวนผู้ป่วยโรคหืดและปอดอุดกั้นเรื้อรังกว่า 4 ล้านคน ซึ่งนับวันจำนวนผู้ป่วยมีแต่จะเพิ่มมากขึ้นด้วยหลายสาเหตุ ดังนั้น การให้ผู้ป่วยมีโอกาสเข้าถึงการรักษาได้อย่างทั่วถึง จะเป็นการช่วยลดอัตราความเสี่ยงต่อการนอนโรงพยาบาล หรือการสูญเสียชีวิตของผู้ป่วยได้ 
          เครือข่ายคลินิกโรคหืดและปอดอุดกั้นเรื้อรังแบบง่ายเป็นแนวทางหนึ่งที่สามารถช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เพราะเป็นแนวทางการรักษาที่เป็นระบบได้มาตรฐานสากล และอาศัยความร่วมมือของสหสาขาวิชาชีพทั้งในและนอกโรงพยาบาล โดยเฉพาะภายหลังก่อตั้งเครือข่ายมากว่า 14 ปี สถิติจำนวนผู้ป่วยโรคหืดและโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ที่เข้ารับรักษาตัวและต้องนอน admit ที่โรงพยาบาล ก็ลดลงอย่างเห็นได้ชัดตามจำนวนเครือข่ายฯ ที่เพิ่มขึ้น 
          ทั้งนี้ ข้อมูลจากการที่มีผู้ป่วยหอบรุนแรงต้องเข้านอนรับการรักษาตัวในโรงพยาบาล 67,813 ครั้ง ในปี 2553 ลดลงเหลือ 50,228 ครั้ง ในปี พ.ศ. 2557 ลดลดกว่า 17,585 ครั้ง หรือคิดเป็น 25.9% เป็นการช่วยลดอัตราการสูญเสียชีวิตของคนไข้ และช่วยภาครัฐลดงบประมาณการสาธารณสุขลงอีกทางหนึ่ง 
          รศ.นพ.วัชรา บุญสวัสดิ์ ประธานเครือข่ายคลินิกโรคหืดและปอดอุดกั้นเรื้อรังแบบง่าย (Easy Asthma and COPD Clinic Network) กล่าวว่า อย่างไรก็ตามจำนวนผู้ป่วยที่ต้องมา admit ที่โรงพยาบาล ถึงแม้ตัวเลขจะดูลดลง แต่หากพิจารณาภาพรวมของคนไข้ Asthma และ COPD ในประเทศไทย กลับพบว่า ยังมีคนไข้ที่เสียชีวิตจากโรคAsthma และ COPD อยู่มาก หรือพูดง่ายๆ ว่า โรคนี้พรากชีวิตคนไข้ไปทุกวัน นั่นเป็นเพราะสัดส่วนของคนไข้ Asthma & COPD ทั้งประเทศที่เข้าถึงการรักษาที่ได้มาตฐานมีเพียง 30% เท่านั้น ดังนั้น จึงเป็นความท้าทายของแพทย์ พยาบาล เภสัชกร และบุคลากรทางการแพทย์ทุกท่าน ที่จะทำอย่างไรให้คนไข้ส่วนที่เหลืออีก 70% เข้าถึงระบบบริการที่ได้มาตรฐาน 
          ทั้งนี้ ที่ผ่านมามีการผสานการทำงานร่วมกันหลายฝ่าย ทั้งกระทรวงสาธารณสุข, สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) และเครือข่ายคลินิกโรคหืด และปอดอุดกั้นเรื้อรังแบบง่าย (Easy Asthma and COPD Clinic Network) มีการจัดประชุมกันต่อเนื่องทุกปี เพื่อมุ่งหาแนวทางในการเข้าถึงการรักษาผู้ป่วยโรคหืดและปอดอุดกั้นเรื้อรัง ในรูปแบบ Easy Asthma and COPD Clinic (EACC) ที่เป็นการรักษาแบบมาตรฐานสากล สู่สถานบริการสาธารณสุขระดับชุมชน เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถเข้ารับบริการ การดูแลรักษาได้สะดวกมากยิ่งขึ้น 
          โดยเฉพาะมุ่งเน้นการส่งต่อคุณภาพชีวิตที่ดีให้แก่ผู้ป่วยโรคหืดและโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังที่อาศัยอยู่ แม้ในพื้นที่ห่างไกล ให้สามารถใช้ชีวิตได้อย่างปกติ ด้วยการเข้าถึงบริการสาธารณสุขในการรักษาโรคหืด ในระดับชุมชนได้อย่างทั่วถึง เพื่อนำไปสู่เป้าหมายเดียวกัน "Asthma and COPD Admission rate near zero" หรือ ทำให้คนไข้โรคหืดและปอดอุดกั้นเรื้อรังควบคุมโรคได้ และมีอัตราการเข้าพักรักษาตัวในโรงพยาบาลเข้าใกล้ศูนย์ให้มากที่สุด โดยปัจจุบัน เครือข่ายฯ EACC มีอยู่ทั่วประเทศกว่า 1,415 แห่ง ที่สำคัญ เป็นการช่วยลดความแออัดของจำนวนผู้ป่วยโรคหืดที่จะเข้ามารักษาโรงพยาบาลใหญ่ จะทำให้ผู้ป่วยไม่ต้องเดินทางไกล ลดค่าใช้จ่ายในการเดินทาง รวมถึงไม่ต้องรอคิวเป็นเวลานาน และยังช่วยให้ผู้ป่วยสามารถเข้าถึงยาที่ใช้ในการรักษาได้มากขึ้น 
          สำหรับสถิติใหม่ภายหลังการจัดตั้งเครือข่ายคลินิกโรคหืดฯ สามารถลดจำนวนผู้ป่วยต้องมานอน admit ที่โรงพยาบาลลดลงกว่า 17,585 ครั้ง หรือคิดเป็น 25.9 %