อัมพาตใบหน้าครึ่งซีก (Bell's palsy) เป็นภาวะที่ส่งผลต่อเส้นประสาทใบหน้า ทำให้เกิดอาการอ่อนแรงหรือเป็นอัมพาตที่ใบหน้าด้านใดด้านหนึ่งอย่างกะทันหัน บทความให้ความรู้โดย นพ.ชยานุชิต ชยางศุ แพทย์อายุรศาสตร์ประสาทวิทยา ประจำศูนย์โรคระบบสมอง (Neurology Center) โรงพยาบาลนวเวช ได้ไขข้อสงสัยและอธิบายถึงสาเหตุ อาการ รวมถึงแนวทางการรักษา โรคอัมพาตใบหน้าครึ่งซีกเพื่อให้นำไปสังเกตตนเองและคนรอบข้าง หากมีอาการดังกล่าวจะได้เข้าสู่กระบวนการตรวจรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสม
สาเหตุเกิดจากอะไร?
สาเหตุที่แท้จริงของอาการอัมพาตใบหน้าครึ่งซีกยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเกิดจากการอักเสบของเส้นประสาทที่มาเลี้ยงบริเวณใบหน้า ซึ่งอาจเกิดจากการติดเชื้อไวรัส เช่น ไวรัสเริมชนิดที่ 1 (HSV-1) ไวรัสไข้หวัดใหญ่ หรือ การติดเชื้อทางเดินหายใจต่าง ๆ เป็นต้น
อาการที่พบได้บ่อย
อาการอัมพาตใบหน้าครึ่งซีกมักเกิดขึ้นอย่างกะทันหัน โดยอาการจะปรากฏขึ้นอย่างรวดเร็วภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมงหรือหลายวัน ได้แก่
- ใบหน้าอ่อนแรงหรือเป็นอัมพาตข้างหนึ่ง ทำให้ปิดตาไม่สนิท
- ปากหรือเปลือกตาข้างที่ได้รับผลกระทบ มีอาการหย่อนลง
- สูญเสียการรับรสที่ด้านหน้า 2 ใน 3 ของลิ้น
- ปวดหรือไม่สบายบริเวณกราม หรือหลังใบหูด้านที่ได้รับผลกระทบ
ใครบ้าง? ที่เสี่ยง
- ผู้ป่วยโรคเบาหวาน
- สตรีตั้งครรภ์
- ผู้ที่มีน้ำหนักตัวเกิน
- ผู้ที่พักผ่อนไม่เพียงพออย่างต่อเนื่อง
การวินิจฉัย
การวินิจฉัยสามารถทำได้โดย ซักประวัติและตรวจร่างกายโดยละเอียดกับแพทย์เฉพาะทาง อาจต้องมีการตรวจพิเศษเพิ่มเติม เช่น การตรวจเลือด และการตรวจวินิจฉัยทางรังสี MRI
รักษาอย่างไร?
การรักษามีเป้าหมายเพื่อลดการอักเสบ บรรเทาอาการ และเสริมการฟื้นตัวของเส้นประสาท ได้แก่
- การรักษาด้วยยา Steroid เพื่อลดการอักเสบและบวมของเส้นประสาทใบหน้า และอาจให้ยาต้านไวรัสในรายที่สงสัยว่ามีการติดเชื้อไวรัส
- การดูแลดวงตา เนื่องจากอาการอัมพาตใบหน้าครึ่งซีก อาจส่งผลต่อความสามารถในการปิดตาได้เต็มที่ จึงแนะนำให้ใช้ยาหยอดตา เพื่อป้องกันตาแห้งและปกป้องดวงตาจากการบาดเจ็บ
- กายภาพบำบัด การกระตุ้นเส้นประสาทบริเวณใบหน้าด้วยไฟฟ้า (Facial Nerve Stimulation) สามารถช่วยเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และช่วยในการฟื้นตัวของการเคลื่อนไหวใบหน้า ภายหลังจากที่มีอาการ 2 สัปดาห์
โรคอัมพาตใบหน้าครึ่งซีก เป็นภาวะชั่วคราวที่ส่งผลต่อเส้นประสาทใบหน้า นำไปสู่การอ่อนแรงของใบหน้าหรือเป็นอัมพาตที่ด้านใดด้านหนึ่งของใบหน้า แม้ว่าสาเหตุที่แน่ชัดยังไม่แน่นอน แต่การได้รับการตรวจรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสม จากแพทย์ที่มีความชำนาญเฉพาะทางโดยตรง สามารถช่วยให้ผู้ป่วยมีโอกาสหายจากโรคได้มากขึ้น หากมีข้อสงสัย สามารถสอบถามรายละเอียดและขอรับคำปรึกษาได้ที่ ศูนย์โรคระบบสมอง (Neurology Center) โรงพยาบาลนวเวช โทร. 02 483 9999 I Line: @navavej I www.navavej.com
ยาพุ่งเป้ารักษาไมเกรน (Targeted Therapy for Migraine)
PM 2.5 กับโรคความจำเสื่อม
อัมพาตใบหน้ารักษาได้ด้วยการฝังเข็ม โดย คลินิกการแพทย์แผนจีนหัวเฉียว
"ปวดหัว" โรคยอดฮิตใกล้ตัวที่ไม่ควรปล่อยให้เรื้อรัง
29 ต.ค. วันอัมพาตโลก สคร. 12 สงขลา แนะสังเกตอาการ พบแพทย์เร็ว ลดเสี่ยงอัมพฤกษ์ อัมพาต
29 ต.ค. วันอัมพาตโลก สคร. 12 สงขลา แนะสังเกตอาการ พบแพทย์เร็ว ลดเสี่ยงอัมพฤกษ์ อัมพาต
รพ.ธนบุรี ชวนตรวจสุขภาพเช็กอาการเสี่ยงหยุดหายใจขณะหลับ
ภาพข่าว: Grand Opening: เปิดตัว รพ.ชีวา ทรานสิชั่นนัล แคร์ (CHIVA Transitional Care Hospital) ในเครือ รพ.กรุงเทพ มิติใหม่ของการรักษา เพื่อการดูแลสุขภาพระยะฟื้นฟู